Πριν από μισό αιώνα κάποιοι έπαιζαν ποδόσφαιρο απλά για την ευχαρίστησή τους. Αργότερα έπαιζαν για την τιμή της φανέλας και τη δόξα. Πριν από είκοσι χρόνια τα έδιναν όλα στο γήπεδο για τα οικονομικά ωφελήματα που ακολουθούσαν τη νίκη. Την τελευταία δεκαετία αγωνίζονται για τα χρήματα σε κάθε περίπτωση, ακόμα και στην ήττα. Απλά ο αγώνας είναι στημένος. Παλαιότερα πετυχημένος πρόεδρος ομάδας ήταν αυτός που έκανε καλές μετεγγραφές. Αργότερα ήταν αυτός που μπορούσε να «επηρεάσει» ένα διαιτητή και να «προστατέψει» την ομάδα. Τα χρόνια του μεταμοντέρνου ποδοσφαίρου πετυχημένος πρόεδρος είναι αυτός που μπορεί να συμμετάσχει σε μια συμμορία και να στήσει αγώνες των αντιπάλων του, ακόμα κι εάν δεν αγωνίζεται η δική του ομάδα.
Την ίδια μετάλλαξη λίγο – πολύ έχουν υποστεί και οι φίλαθλοι. Στην αρχή ευχαριστιόντουσαν όλοι μαζί το θέαμα. Μετά είπαν να βγάλουν κανένα φραγκάκι καταθέτοντας ένα δελτίο ΠΡΟΠΟ. Μέχρι που έφτασαν στο σημείο να διαβάζουν μετά μανίας οπαδικές εφημερίδες και ειδικά στοιχηματικά ένθετα, ώστε να μαντέψουν ποιος θα είναι ο στημένος αγώνας που θα τους φέρει τα μεγάλα κέρδη.
Δεν είναι υπερβολή, εάν υποστηρίξει κανείς ότι στο σημερινό ποδόσφαιρο αντικατοπτρίζονται όλες, μα κυριολεκτικά όλες, οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, η σαπίλα του πολιτικού και οικονομικού συστήματος, οι κυρίαρχες αντιλήψεις.
Έχουμε ένα ποδόσφαιρο ακραία εμπορευματοποιημένο, στο οποίο αναπτύσσονται σκληροί οικονομικοί ανταγωνισμοί. Είναι ελεγχόμενο από συμφέροντα που έχουν επίγνωση του ειδικού τους βάρους στην κοινωνικοπολιτική ζωή και το χρησιμοποιούν κατά κόρον, όχι μόνο ως οικονομικό εργαλείο, αλλά και σαν μοχλό πολιτικής παρέμβασης και εδραίωσης της κυριαρχίας τους.
Αυτή η λειτουργία δεν είναι σημερινή, δεν έχει εδραιωθεί μέσα σε μια μέρα. Η παράδοση του ποδοσφαίρου σε εγκληματικά κυκλώματα, η ασυδοσία των ΠΑΕ απέναντι στον νόμο, η διαφθορά και η φοροδιαφυγή, η εισφοροδιαφυγή, το ξέπλυμα μαύρου χρήματος και ο παράνομος τζόγος, η επιλεκτική εφαρμογή κανονισμών, η συγκάλυψη παρανομιών, η ατιμωρησία είναι αποτέλεσμα των κυβερνητικών επιλογών δεκαετιών στον αθλητισμό. Είναι αποτέλεσμα των ιδιότυπων σχέσεων του δικομματισμού με τους παράγοντες των ισχυρότερων ΠΑΕ.
Χρειάστηκε η συνδρομή του πολιτικού συστήματος, χρειάστηκε να βάλουν πολλές φορές το χεράκι τους οι υπουργοί του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας. Πριν φτάσουμε εδώ είδαμε να χαρίζεται το στάδιο Καραϊσκάκη στον Κόκκαλη. Είδαμε τις συνιδιοκτησίες των Βαρδινογιάννηδων με τον ΟΦΗ. Να κάνουν τα στραβά μάτια στον Μπατατούδη του ΠΑΟΚ. Να ανέχονται τις αλχημείες στον Νέο Πανιώνιο του «φίλαθλου» Μπέου. Να χάνει το δρόμο του ο δικηγόρος του Δημοσίου στην υπόθεση του άρθρου 44 της ΑΕΚ. Να παγώνουν χρέη του ΠΑΟΚ. Είδαμε απίθανες συγχωνεύσεις: Βόλος με Κασσάνδρα, Εθνικός με Μάνη, Αιγάλεω με Ηλυσιακό. Είδαμε τον Ψωμιάδη να κατακλέβει την ΑΕΚ και να έχει ασυλία. Βλέπουμε ακόμα τις κατ’ ανάθεση συμβάσεις στην Intralot του Κόκκαλη.
Όλα αυτά τα περιστατικά φέρουν στην ούγια τα ονοματεπώνυμα όλων των υπουργών. Γιατί να τα κρύψουμε; Βενιζέλος, Λιάνης, Φούρας, Ορφανός, Ιωαννίδης, κάποτε ο ίδιος ο Καραμανλής και άλλοι.
Η πολιτεία είχε όλα τα μέσα να ελέγξει, να επιβάλει κανόνες με όργανα και νομικό οπλοστάσιο. Δεν το έκανε ποτέ, αναμασώντας την καραμέλα του περιβόητου «αυτοδιοίκητου» του ποδοσφαίρου, μια ανακάλυψη που λειτούργησε ως μηχανισμός συγκάλυψης παρανομιών και ευρύχωρης ανάπτυξης τζογαδόρικων κυκλωμάτων.
Τι άλλαξε φέτος; Αίφνης έχουμε παρθενογένεση; Ο πρωθυπουργός Παπανδρέου, ηγήτωρ της κάθαρσης, μετά τη Siemens, το Βατοπέδι, τα υποβρύχια, βάζει χέρι και στο ποδόσφαιρο;
Αυτό που εξελίσσεται ως επιχείρηση κάθαρσης στο ποδόσφαιρο δεν είναι τίποτα άλλο παρά η μάχη για τη διαχείριση των τεράστιων εσόδων από την απελευθέρωση του στοιχήματος. Ξεκίνησε σαν επικοινωνιακό τρυκ κατευνασμού της κοινωνίας λίγο πριν και μετά την ψήφιση των Μνημονίων και του μεσοπρόθεσμου προγράμματος.
Εν συνεχεία και μόνο μετά την παρέμβαση της UEFA, που θέλησε να διασφαλίσει το δικό της προϊόν, υποχρεώθηκε να πάρει τη μορφή συγκεκριμένων ποινών με τον υποβιβασμό του Βόλου και της Καβάλας στη Δ’ Εθνική και τον εξοστρακισμό των Μπέου-Ψωμιάδη. Συνάντησε τη σφοδρή αντίθεση του ποδοσφαιρικού κυκλώματος που ανέτρεψε τις ποινές στα δικά του θεσμικά όργανα. Εξελίχθηκε σε μια μάχη ισχύος, που κατέληξε στην άρνηση της Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού να αδειοδοτήσει τις δυο ομάδες και τους ιδιοκτήτες τους, ενώ την περσινή χρονιά δεν είχε κανένα πρόβλημα να το πράξει. Η ΕΕΑ, είπε ο υφυπουργός Πολιτισμού Νικητιάδης, «τώρα λειτούργησε με ανεξαρτησία»…
Και συνεχίζεται με στόχο η «φασαρία» να αρχίσει και να τελειώσει στους αναιδείς Μπέο και Ψωμιάδη, στον Βόλο και την Καβάλα, χωρίς να φτάσει στον Μαρινάκη, τον Πατέρα και όλους τους μεγαλοσχήμονες ιδιοκτήτες των κυρίαρχων ΠΑΕ ή όποιους άλλους τσίμπησε ο περιβόητος κοριός της ΕΥΠ. Λέει με σαφήνεια ο Γερουλάνος: «Δεν έχει σημασία για μας εάν πρόκειται για μικρή ή μεγάλη ομάδα. Όμως και από την UEFA προκύπτει πως συνήθως αυτά γίνονται από τις μικρές ομάδες. Εκεί ανάβουν τα “κόκκινα λαμπάκια”».
Εξ ου και η πρεμούρα τους να αρχίσει το πρωτάθλημα χωρίς να έχουν λυθεί οι δικαστικές εκκρεμότητες, χωρίς καν να γνωρίζουν ποιες ομάδες θα συμπληρώσουν τη λίστα. Δυο είναι οι επιλογές: ή ξεκινάς τους αγώνες αποκλείοντας την πιθανότητα, με απειλή ποινικών και οικονομικών ρητρών κ.λπ., να τιμωρήσεις άλλες ομάδες, επομένως κάθαρση τέλος, ή προχωράς την έρευνα στα μεγάλα ψάρια κι αφού καθαρίσεις το τοπίο αρχίζεις τα πρωταθλήματα. Και πάλι ο υπουργός έδωσε το μήνυμα: Η αναβολή του πρωταθλήματος «θα δημιουργούσε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες για το ποδόσφαιρο για πολλά χρόνια ακόμα…»
Για να είμαστε σαφείς. Το στήσιμο αγώνων είναι ένα από τα σοβαρότερα αδικήματα του αθλητικού δικαίου. Σύμφωνα με τους νόμους η τιμωρία είναι αναπόφευκτη για τις ομάδες: υποβιβασμός. Δεν προβλέπεται τίποτε άλλο. Και οι φίλαθλοι καλό είναι να μην αντιδρούν εκ των υστέρων, αλλά από πριν, όταν οι ομάδες τους γίνονται έρμαιο των κερδοσκόπων.
Η κατάσταση όμως στο ελληνικό ποδόσφαιρο δεν θα αλλάξει χωρίς να θιγεί ούτε μια σπιθαμή από το σαθρό σύστημα του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και την οικονομική του βάση. Να επεκταθεί η έρευνα για τα στημένα στα πιο ηχηρά ονόματα της ποδοσφαιρικής πολιτικο-οικονομικής πιάτσας, χωρίς εκπτώσεις, στις σχέσεις των ιδιοκτητών των μεγάλων ΠΑΕ με τις εταιρείες στοιχηματισμού και τους μάνατζερ.
Εάν η διακοπή της κρατικής χρηματοδότησης προς τις ΠΑΕ δεν είναι μόνιμη και όχι υπό αίρεση. Εάν δεν αφαιρεθούν όλοι οι αγώνες, όλων των ελληνικών αθλημάτων από το στοίχημα. Εάν δεν ξεκαθαρίσει το τοπίο με το ΟΠΑΠ και δεν επανέλθει ο οργανισμός σε πλήρη δημόσιο – κοινωνικό έλεγχο.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο είναι αναγκαίος ο πλήρης οικονομικός και οργανωτικός διαχωρισμός του ερασιτεχνικού από το επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Η ουσιαστική ενίσχυση του πρώτου παράλληλα με μέτρα εκδημοκρατισμού. Η δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Διαιτησίας. Μέτρα για να σταματήσει η ασυδοσία των μάνατζερ. Η δημιουργία μιας μόνιμης Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου για τη διαφάνεια, την εξυγίανση του ποδοσφαίρου και την τήρηση της νομοθεσίας.
Χρειάζεται μια ριζικά διαφορετική πολιτική για τον αθλητισμό. Χρειάζονται και κοινωνικές αντιστάσεις, ένα κίνημα αγανακτισμένων φιλάθλων, όσο παράξενο κι αν ακούγεται αυτό, που να αποτελέσει τον καθοριστικό παράγοντα της κάθαρσης και όχι θεατή των εξελίξεων.
Και στον αθλητισμό, ίσως πρώτα απ’ όλα στον αθλητισμό, για να λειτουργεί χρειάζεται η ύπαρξη κανόνων και η εφαρμογή του αθλητικού δικαίου και επιβολή κατασταλτικών ποινών. Αρκεί να γίνεται προς κάθε κατεύθυνση, χωρίς εκπτώσεις στους μεγάλους και να μην αρχίζει και τελειώνει στους πιο αδύναμους.
                                                                                          Συντάκτης: Τζούλιος Συνοδινός