Ο μεγαλύτερος ποδοσφαιρικός σύλλογος της Ολλανδίας και ένας από τους δημοφιλέστερους του κόσμου, ο Άγιαξ γίνεται 112 ετών σήμερα Κυριακή, 18 Μαρτίου.

Το όνομα του προφανώς προέρχεται από την ελληνική μυθολογία, από τον ήρωα Αίαντα ενώ ιστορικά είναι ο κορυφαίος σύλλογος που έχει αναδείξει το ολλανδικό ποδόσφαιρο με τις Αϊντχόφεν και Φέγενορντ να τον… ακλουθούν κατά πόδας!

Σύμφωνα με την IFFHS, την παγκόσμια ομοσπονδία στατιστικών, ο Άγιαξ είναι ο έβδομος πιο επιτυχημένος σύλλογος στην Ευρώπη για τον 20^ο αιώνα και αυτό φυσικά οφείλεται στα αμέτρητα τρόπαια που έχει κατακτήσει ενώ κατά πολλούς η σημερινή Μπαρτσελόνα αποτελεί έναν «κλώνο» του «Αίαντα» της δεκαετίας του ’70 του τεράστιου Γιόχαν Κρόιφ.

Η ίδρυση και τα πρώτα χρόνια

Ο Άγιαξ ιδρύθηκε όπως προείπαμε στις 18 Μαρτίου του 1900 από τον Φλόρις Στέμπελ, Κάρελ Ρίσερ και Γιόχαν Ντάντε ενώ ήταν η δεύτερη απόπειρα για το σύλλογο αφού είχε προηγηθεί μια πρώτη ίδρυση το 1894 η οποία δεν είχε επιτυχία.

Το όνομα του προέρχεται από τον Αίαντα, τον μυθολογικό ήρωα που πολέμησε στην Τροία και τον αναφέρει ο Όμηρος σαν έναν γιγάντιο πολεμιστή ο οποίος δεν φοβόταν τίποτα και κανέναν.

Ο Άγιαξ προβιβάστηκε στην πρώτη κατηγορία της Ολλανδίας το 1911 με προπονητή τον Τζακ Κίρβαν, τον πρώτο επίσημο τεχνικό στην ιστορία του συλλόγου, αλλά ο «Αίαντας» αναγκάστηκε να αλλάξει την εμφάνιση του αφού είχε παρόμοια με αυτή της Σπάρτα Ρότερνταμ, δηλαδή άσπρη μπλούζα με κόκκινες ρίγες και μαύρο σορτσάκι.

Ο Άγιαξ αποφάσισε να φοράει μια άσπρη φανέλα με μια μεγάλη κόκκινη ρήγα την οποία συνδύασε με λευκό σορτσάκι, με την εμφάνιση αυτή να παραμένει ως σήμερα.

Οι προσπάθειες όμως για την ομάδα του Άμστερνταμ δεν καρποφόρησαν και το 1914 υποβιβάστηκε αλλά επανήλθε άμεσα ένα χρόνο μετά στην πρώτη κατηγορία κατακτώντας μάλιστα τα πρωταθλήματα του 1915 και του 1916 τα οποία ωστόσο δεν αναγνωρίστηκαν εξαιτίας του 1^ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο πρώτος τίτλος για τον Άγιαξ ήρθε το 1917 και ήταν το κύπελλο Ολλανδίας ενώ ένα χρόνο μετά κατακτήθηκε και το πρώτο πρωτάθλημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι και το 1919 κατέκτησε το πρωτάθλημα και μάλιστα αήττητος!

Η αναδόμηση

Μέχρι την δεκαετία του ’40, ο Άγιαξ σάρωνε τους τίτλους στην Ολλανδία αφού είχε κατακτήσει 5 εθνικά πρωταθλήματα, 8 περιφερειακά ενώ είχε καταφέρει να χτίσει και το δικό του γήπεδο.

Όμως ο «αρχιτέκτονας» της ομάδας, Τζακ Ρέινολντς αποσύρθηκε από την ενεργό δράση και έτσι ο σύλλογος μπήκε σε μια νέα εποχή αναδόμησης.

Τα πρωταθλήματα συνέχισαν να έρχονται αλλά ήταν προφανές πως η ομάδα του Άμστερνταμ έψαχνε την δική της ταυτότητα, κάτι που θα την έκανε να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες ομάδες. Κάτι που λίγα χρόνια αργότερα θα το κατάφερνε με μεγάλη επιτυχία.

Η εμφάνιση του Κρόιφ

Η ήττα με 5-2 από την Αϊντχόφεν το 1963 και η απώλεια του πρωταθλήματος έβαλε τον Άγιαξ σε μια «μαύρη» περίοδο αφού ο Χενκ Γκρουτ, το μεγάλο αστέρι της ομάδας αποχώρησε για την Φέγενορντ ενώ την περίοδο 1964/65 η ομάδα κινδύνευσε άμεσα με υποβιβασμό.

Ο Ρίνους Μίχελς ανέλαβε την ομάδα και χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ένα νεαρό παιδί που το έλεγαν Γίοχαν Κρόιφ, ένας άνθρωπος που για πολλούς είναι ο κορυφαίος παίκτης που «έβγαλε» το Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Ο Μίχελς απέκτησε και πάλι τον Γκρουτ ενώ υπέγραψε τον τερματοφύλακα Γκερτ Μπαλς με τον Ολλανδό τεχνικό του Άγιαξ να εφαρμόζει το «Ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο», όπου οι παίκτες κινούνταν σε όλα τα μήκη και πλάτη  του γηπέδου καταργώντας τις απλές έννοιες όπως «αυτός είναι αμυντικός και αυτός μέσος».

Ο Άγιαξ άρχισε σύντομα να κατακτά πρωταθλήματα (1967) ενώ σκόραρε 122 γκολ σε εκείνη την διοργάνωση, ρεκόρ που ακόμα δεν έχει καταρριφτεί ακόμη, με τον Κρόιφ να πετυχαίνει 33 τέρματα ενώ ήταν μόλις 20 ετών.

Ο Άγιαξ αγωνίστηκε για πρώτη φορά σε τελικό Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος το 1969 απέναντι στην Μίλαν, όπου ηττήθηκε με 4-1 αλλά κέρδισε κάτι παραπάνω. Την νοοτροπία του νικητή ,η οποία στην δεύτερη περίοδος αναδόμησης θα ήταν αυτή που θα καθιέρωνε τον «Αίαντα» σαν ομάδα-θρύλο.

Η ομάδα-θρύλος

Μετά την ήττα από την Μίλαν, ο Άγιαξ, αποφασισμένος πλέον για την Ευρωπαϊκή καταξίωση, απέκτησε τον πρώτο σκόρερ της Ολλανδίας, Ντιν φαν Ντάικ και τους μέσους, Τζέρι Μίρεν και Νίκο Ράιντερς ενώ προώθησε και τον νεαρό Ρουντ Κρολ από τις ακαδημίες του συλλόγου.

Την περίοδο 1969-1970 ο Άγιαξ σκόραρε 100 γκολ και φυσικά κατέκτησε το πρωτάθλημα αλά ένα χρόνο αργότερα η καταξίωση για τον σύλλογο του Άμστερνταμ θα ερχόταν πανηγυρικά.

Το 1971 ο Άγιαξ κατέκτησε το πρώτο του Κύπελλο Πρωταθλητριών στο «Γουέμπλεϊ» απέναντι στον Παναθηναϊκό του οποίου επικράτησε με 2-0 ενώ κατέκτησε και το πρωτάθλημα!

Ένα χρόνο μετά την επιτυχία, ο Στέφαν Κόβακς αντικατέστησε τον Ρίνους Μίχελς στον πάγκο με τους Ράιντερς και Βάσοβιτς να αποχωρούν ενώ το 1972 ο φαν Ντάικ αποχαιρέτησε τον Άμστερνταμ.

Οι αλλαγές στον πάγκο και στο αγωνιστικό κομμάτι δεν άλλαξαν τον τρόπο παιχνιδιού της ομάδας που κατέκτησε το «τρεμπλ» αφού το 1972 (2-0 την Ίντερ στον τελικό) και το 1973 (1-0 την Γιουβέντους) κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών αλλά αυτή την φορά του ξέφυγε το Κύπελλο Ολλανδίας όπου περιορίστηκε μόνο στο πρωτάθλημα της χώρας.

Ο Γιόχαν Κρόιφ αποχώρησε το 1973 για την Μπαρτσελόνα βάζοντας τέλος στην εποχή των «12 Αποστόλων» (Στάι, Σούρμπιερ,Χάλσχοφ,Μπλάκενμπουργκ,Κρολ,Χαν,Νέεσκεν,Μίρεν,Σβαρτ,Κρόιφ,Κάιζερ και Σούρεντονκ ενώ στην συνέχεια την θέση του πήρε ο Τζόνι Ρεπ) όπως αποκαλούνταν η ομάδα εκείνη αφού ο Κόβακς χρησιμοποιούσε επί το πλείστον 12 συγκεκριμένους παίκτες.

Κατά την διετία 1971-1973 ο Άγιαξ νίκησε ομάδες όπως η Ρεάλ Μαδρίτης, η Μπάγερν Μονάχου, η Ίντερ, η Άρσεναλ, η Γιουβέντους και η Ιντεπεντιέντε και όσοι είδαν τον «Αίαντα» εκείνης της περιόδου κάνουν λόγο για την καλύτερη ομάδα που πάτησε τα γήπεδα του πλανήτη μας. Μια ομάδα που έπαιζε «Ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο».

Οι… Ολλανδοί ξανάρχονται!

Το 1977 ο Άγιαξ κατέκτησε ξανά το πρωτάθλημα για πρώτη φορά μετά το 1973 και πανηγύρισε 5 πρωταθλήματα και 4 Κύπελλα αλλά η Ευρωπαϊκή επιτυχία δεν ερχόταν για τον «Αίαντα».

Ο Γιόχαν Κρόιφ επέστρεψε στον Άγιαξ το 1981 ενώ προωθήθηκαν μερικά ταλέντα, άγνωστα στο ευρύ κοινό τότε, όπως ο Μάρκο Φαν Μπάστεν, ο Γέσπερ Όλσεν και ο Φρανκ Ράικαρντ.

Το πρώτο Ευρωπαϊκό τρόπαιο για την ομάδα του Άγιαξ ήρθε το 1987 και ήταν το Κύπελλο Κυπελλούχων με αντίπαλο την Λοκομοτίβ Λειψίας, με τον Γιόχαν Κρόιφ να είναι στον πάγκο και το επιθετικό ποδόσφαιρο να κάνει ξανά την εμφάνιση του στην ολλανδική πρωτεύουσα.

Ο Κρόιφ αποχώρησε λόγο της αποτυχίας του Άγιαξ να κυριαρχήσει στην Ολλανδία ενώ και ο Φαν Μπάστεν… κούνησε μαντήλι στον «Αίαντα» που δέχθηκε ποινή αποκλεισμού ενός έτους (1990) από κάθε Ευρωπαϊκή διοργάνωση επειδή στο παιχνίδι με την Αούστρια Βιέννης ένα σίδερο χτύπησε τον τερματοφύλακα των Αυστριακών.

Η εποχή Φαν Γκάαλ!

Ο Λίο Μπενάκερ αποχώρησε το 1991 για την Ρεάλ Μαδρίτης και στον πάγκο του Άγιαξ προσελήφθη ο Λουίς Φαν Γκάαλ, που το 1992 κατέκτησε το Κύπελλο UEFA νικώντας την Τορίνο στον τελικό της διοργάνωσης.

Ο Φαν Γκάαλ είχε την νοοτροπία του επιθετικού ποδοσφαίρου και με ένα πυρήνα νεαρών παικτών οδήγησε τον Άγιαξ ξανά στην κορυφή του Ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.

Το 1995 ο Άγιαξ επικράτησε της Μίλαν στον τελικό με τα «τρομερά μωρά» του «Αίαντα» να αποδίδουν εκπληκτικό ποδόσφαιρο με τον Φρανκ Ράικαρντ να είναι ο ηγέτης εκείνης της ομάδας ενώ και την επόμενη χρονιά οι Ολλανδοί έφτασαν στον τελικό του Champions League αλλά ηττήθηκαν από την Γιουβέντους.

Οι κορυφαίοι σύλλογοι της Ευρώπης κυριολεκτικά «έπεσαν» πάνω στον Άγιαξ αγοράζοντας σχεδόν όλη (!) την ομάδα. Ο Ζέεντορφ πήγε στην Ρεάλ Μαδρίτης, ο Ντάβιντς πήγε στην Μίλαν όπου τον ακολούθησε ο Πάτρικ Κλάιφερτ ενώ τα επόμενα χρόνια αποχώρησαν και οι υπόλοιποι αστέρες της ομάδας όπως ο Όφερμαρς, ο Λιτμάνεν, οι αδερφοί Ντε Μπουρ, ο Μπογκάρντε, ο Λιτμάνεν, ο Φαν ντερ Σάαρ και ο Ράιζινγκερ.

Ο Λουίς Φαν Γκάαλ είπε και εκείνος «αντίο» στον Άγιαξ και έτσι έκλεισε ένας κύκλος μια ομάδας η οποία έκανε το Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο να παραμιλάει!

Ακόμα… ψάχνεται!

Η «χρυσή φουρνιά» της ομάδας του Φαν Γκάαλ πουλήθηκε αλλά γέμισαν τα ταμεία του συλλόγου ο οποίος το 1996 έχτισε το νέο του γήπεδο, το «Άμστερνταμ Αρένα» ενώ αξίζει να σημειωθεί πως το τελευταίο Ευρωπαϊκό παιχνίδι που παίχτηκε στο προηγούμενο γήπεδο του Άγιαξ το «Ντε Μερ» ήταν με τον Παναθηναϊκό το 1996 με τους «πράσινους» να νικάνε με 1-0, με μια πλακέτα να θυμίζει ακόμη εκείνη την νύχτα.

Τα πρωταθλήματα συνέχιζαν να έρχονται αλλά ποτέ δεν ήρθε αυτό που επιθυμούν όλοι στο Άμστερνταμ, η Ευρωπαϊκή καταξίωση αφού ο Άγιαξ «γλυκάθηκε» από τα λεφτά των κορυφαίων ομάδων της ηπείρου και επένδυσε στις Ακαδημίες του πουλώντας ότι εξήγαγε, όπως ο Σνάιντερ, ο Φαν ντε Μέιντε, ο Μπάμπελ, ο Φαν Ντερ Φάαρτ, ο Ιμπραΐμοβιτς, και πολλοί ακόμα με τελευταίο τον Λουίς Σουάρεζ.

Αναλυτικά οι τίτλοι του Άγιαξ:

Πρωταθλήματα Ολλανδίας (30): 1917–18, 1918–19, 1930–31, 1931–32, 1933–34, 1936–37, 1938–39, 1946–47, 1956–57, 1959–60, 1965–66, 1966–67, 1967–68, 1969–70, 1971–72, 1972–73, 1976–77, 1978–79, 1979–80, 1981–82, 1982–83, 1984–85, 1989–90, 1993–94, 1994–95, 1995–96, 1997–98,2001–02, 2003–04, 2010-11

Κύπελλα Ολλανδίας (18): 1916–17, 1942–43, 1960–61, 1966–67, 1969–70, 1970–71, 1971–72, 1978–79, 1982–83, 1985–86, 1986–87, 1992–93, 1997–98, 1998–99, 2001–02, 2005–06, 2006–07, 2009–10

Κύπελλα «Γιόχαν Κρόιφ» (7): 1993, 1994, 1995, 2002, 2005, 2006, 2007

Διηπειρωτικά (2): 1972,1995

Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα (4): 1971,1972,1973,1995

Κύπελλο Κυπελλούχων (1): 1987

Κύπελλο UEFA (1): 1992

Super Cup (2): 1973,1995